Stel jij de juiste vragen?

Goede vragen stellen. Dit heeft alles te maken met luisteren en met niet bang zijn om ‘dom’ over te komen. Wat voor vragen stel jij aan jezelf of aan de ander? Vragen stellen is een vorm is van actief luisteren. Maar hoe stel je dan de goede vragen? Daar ga ik in deze blog op in.

Luisteren is de basis van goede communicatie, dit houdt meer in dan het hebben van een goed gesprek. Als je mensen echt wilt helpen, begin dan met luisteren en van daaruit goede vragen stellen.

Je hebt zoveel type vragen: de beschrijvende, vergelijkende, definiërende, normatieve, verklarende, explorerende, voorspellende, toetsende vragen enzovoorts. Een goede vraag stellen, begint bij je intentie. Om daar achter te komen, moet de vraagsteller zich afvragen waarom je deze vraag aan een ander stelt. Als je jouw intentie weet dan kun je kijken of het past bij jouw actie en of de ander dat nodig heeft. Schroom dan ook niet om te vragen wat de ander nodig heeft.

Je vraag kan verschillende redenen hebben. Hieronder worden er vier genoemd.

• Basis vragen
  Dit zijn de vragen uit belangstelling. Je wilt meer van de ander weten. Wil je iemand leren kennen? Wanneer is het gebeurd? Je nodigt de ander uit om meer te vertellen. Je stuurt niet naar een bepaald onderwerp. Je stelt oordeelloos vragen.

• Onderzoekende vragen
  Dit zijn vragen die een stapje verder gaan dan de basis vragen. Waarom interesseert iemand zich voor dit onderwerp? Welke emoties heeft de persoon? Vragen naar de toekomst. Vragen over oorzaak en gevolg vallen hier ook onder.

• Confronterende vragen
  Soms zit er in een vraag die je stelt een mening. Of je stelt een vraag om een reactie uit te lokken. Als je bijvoorbeeld vraagt ben je verdrietig? Daar zit een conclusie in terwijl je ook kan vragen: Wat voel je?

• Helikopter vragen
  Vragen over het gesprek zelf en hoe het gesprek loopt? Het onderwerp in deze vragen is jullie gesprek. Voorbeelden van helikopter vragen zijn; wil je nog verder praten? Gaan we te ver?

Krijg eerst helder wat je intentie is en welke vragen jij wilt gebruiken in het gesprek.

Luisteren lijkt niet zo moeilijk. Maar niets is minder waar, je aandacht kan heel snel naar je eigen gedachten gaan. Bijvoorbeeld naar een boodschap die je niet moet vergeten te halen. Of iemand vertelt iets over een vakantie in Griekenland en jij denkt aan je eigen vakantie in Frankrijk. Vervolgens bent je niet meer bij de ander met je aandacht. Ook kan het gebeuren dat je aan het luisteren bent en dat je een oordeel voelt opkomen je wilt tips gaan geven. Probeer dit eens naast je neer te leggen en gewoon verder te luisteren. De kunst om echt te luisteren is genuanceerder dan gewoon stil zijn.

Wat mij helpt is als iemand iets vertelt, alles wat diegene vertelt echt oke te vinden. Ik heb dan geen mening en laat me meevoeren in iemands verhaal. Vanzelf komt er iets voorbij wat ik niet ken of mijn nieuwsgierigheid enorm aanwakkert. Dan stel ik een vraag omdat ik er meer van wil weten. Wat je ook kunt doen is jezelf trainen om als iemand praat, te luisteren zonder verbale reactie van jou. Je kunt af en toe hummen of knikken en de ander te laten praten. De ander voelt dan je oprechte belangstelling. Tijdens het luisteren kun je ook goed op iemand zijn non-verbale communicatie letten. Hierdoor krijg je meer informatie over wat de ander bedoelt en voelt.

Terwijl de ander praat denk dan ook vooral niet aan wat je straks moet gaan zeggen. Misschien ben je wel bang dat het gesprek stil valt of dat je niks weet te vragen. Er komt echt wel een vraag. En anders laat je een stilte vallen. Degene die aan het praten was gaat dan meestal gewoon door met praten. Overigens mag het ook gewoon wel stil zijn nadat iemand iets vertelt.

Creëer een veilige ruimte voor een gesprek door je oordelen los te laten en deze niet te benoemen. Zo geef je de ander ruimte om zijn verhaal te delen. Laat ook jezelf zien, deel ook iets persoonlijks of kwetsbaars, zodat de ander zich open durft te stellen.

Kortom voordat je vragen gaat stellen wees je bewust waarom je vragen stelt. Vraag door, vraag ook eens wat de ander van het gesprek vindt, en hoe belangrijk het onderwerp is voor diegene. Soms zit je helemaal verstrengeld in een onderwerp terwijl het voor de ander eigenlijk niet belangrijk is.

Dan als laatste durf ‘dom’ over te komen! Durf te vragen naar het bekende of iets wat je niet lijkt te begrijpen. Woorden zijn ook maar woorden en betekenen niet voor iedereen exact hetzelfde. Stel liever vaker vragen dan dat je ervanuit gaat iets wel te begrijpen. Als je onbevangen vragen durft te stellen dan creëer je ook een veilige omgeving. Dus gewoon stellen die vragen, die voor de hand liggend zijn, raar, gek, ‘dom’ of naïef zijn. Het is slim om door te vragen, want zo maak je verbinding met de ander. En in verbinding zijn met iemand is altijd een goede basis voor een zinvol gesprek.